Pozitif Öğretmenlik kavramı bir süredir üzerinde durduğum
üzerine kafa yorduğum bir kavramdı. Araştırmalarım sonucunda böyle bir modelin
olmaması beni biraz daha heyecanlandırdı ve çalışmalarımı yoğunlaştırmaya karar
verdim.
Newton’un hareket kanunun 3 maddesinde der ki:
“Etki olmadan tepki durumu ortaya çıkmaz. Ve her tepki yeni bir tepkinin etkisi olmaya adaydır.”
Yani güzel dostlarım her bir olay ve hareket evrenin kendi içindeki etkileşimi ile ortaya çıkıyor diyordu Newton. Bu doğruydu. Peki bunu insan bedenine indirgemek mümkün müydü?
Evrenin kendi içinde bir etkileşimi olduğu gibi “zihin-beden” arasında da sağlam bir etkileşim vardır. Düşünce tarzınız, doğal olarak bu düşünme tarzınızın sizde yarattığı duygu hali, vücudunuzda salgılanan hormonları belirler.
Mutluluk hormonu endorfindir. Bilimsel araştırmalar gösterir ki pozitif düşünen bir insanın negatif düşünen bir insana oranla ortalama %68 daha fazla endorfin salgılar. Bu daha mutlu, daha huzurlu, daha sağlıklı bir yaşantı demektir.
Pozitif Öğretmenin özellikleri nelerdir?
İnsan beyni kolay ikna olan bir yapıda değildir. Bu nedenle beynin pozitif düşünebileceği ortamı oluşturmak elzemdir. Bu noktada 5 ana temel üzerine oturttuğum pozitif öğretmenlik kavramına beraber bakalım.
1- Güvenli Ortam Yarat
Bir çocuğun özgürce hareket etmesi çok
önemlidir. Bunun için güvenli bir ortama ihtiyaç vardır. Ortamın güvenli olup
olmadığı konusunda ki kararı çocuğun vermesi her zaman mümkün olmuyor. Bu
noktada iş biz öğretmenlere düşüyor.
Güvenli bir ortam çocuğun özgür hareketine, özgür keşfine imkan vermek demektir. Özgürlük olgusu endorfin hormonu ile ilişkili olduğu noktalara sahiptir. Bu nedenle onların özgür keşif sürecini desteklemek bizim için önemlidir. Güvenli öğrenme ortamını oluştururken şunları göz önünde bulundurmalıyız:
2- Araştır, Geliştir, Paylaş
Her an dünyada yeni şeyler keşfediliyor. Bir “öğretmen” olarak bu keşiflerin, değişimin, gelişimin dışında kalmak mesleki çürümeyle eşdeğerdir.
Örneğin 1900’lü yılların başında ortaya çıkan montessori yaklaşımını hiçbir modern güncelleme yapmadan kullanmak eğitimsel bir intihardır. Çünkü dünya o zamandan bu yana çok gelişti çok değişti. İşte bizimde bu gelişime ayak uydurmamız gerekiyor. Bize verilen bilgileri doğru kabul edip uygulamadan önce düşünmeliyiz, sorgulamalıyız, ben buna ne katarımı düşünmeliyiz.
Ülkemizde iyi öğretmenler var iyi insanlar var. Ancak hepsi kendi kabuğunda yaşıyor. İyi öğretmenlerin kabuğunu kırmaları öğrendikleri, uyguladıkları iyi şeyleri diğer meslektaşları ile paylaşmaları gerekmekte. Aksi halde herkesin kendi deneyimleri kendisi ile ölüp gitmeye mahkumdur.
İnsanların kimisi öğrenmeyi içsel bir güdüyle yaparken bir kısmı ise öğrenmeye karşı tepkisizdir. Bu noktada bir öğretmen olarak bizim kendimize şunu sormalıyız: “Ben öğrenmeye nasıl bakıyorum, araştırıyor muyum, öğreniyor muyum?”
Bu soruyu dürüstçe cevaplamınız gerekir. Çünkü bu sizin nasıl bir öğretmen olduğunuzun da bir ipucudur. Öğrenmeyi sevmeyen bir öğretmenin çocuklarına öğrenmeyi sevdirmesi oldukça zordur. Öğrenmeyi seven bir çocuk öğrenmenin mutluluk veren bir eylem olduğunu kavrar.
3- Tutarlı ve Net Ol
Bildiğiniz üzere birçok anne-baba tutumu vardır. Demokratik, aşırı izin verici, otoriter, aşırıcı koruyucu, tutarsız tepkili… Sizce bunlardan en tehlikelisi hangisi olabilir? Eğitim araştırmacılar der ki en tehlikelisi “Tutarsız Tepkili Aile Tutumu”dur. Çünkü çocuk için davranışın sonucunun devamlılığı çok önemlidir. Bir çocuk düşünün oyuncaklarını toplamadığında kimi zaman tepki gösterilmiyor, kimi zaman fiziki şiddet, kimi zaman sözel olumlu iletişim kuruluyor. Sizce bu çocuğun hareket kontrolü gelişir mi? Peki psikolojisi? Özgüveni? İşte bu noktada bu tutumları öğretmenliğe uygulamak mümkün.
Her öğretmenin öğretmenlik tutumu farklı olabilir. İzin verici, demokratik, aşırı otoriter gibi… Şu an konumuz hangisinin doğru olduğu değil. Bizim için önemli nokta şu anda tutarlı olmamız.
Sınıflarımızın belli kuralları yada sosyal antlaşmaları vardır. Bu kuralların çocuklara çok iyi açıklanması, anladıklarına emin olunması gerekir. Cümleleri kısa ve net şekilde kurmak çok önemlidir. Çocuğa bilmediği(anlamadığı) bir kuraldan dolayı tepki göstermek ummadığınız kadar olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Örneğin: Kıbrıs’a tatile gittiniz araba kiraladınız. Güzel bir müzik eşliğinde sürüyorsunuz ve bir yandan da çubuk kraker yiyorsunuz. Polis sizi görüyor, kenara çekmenizi istiyor. Size ceza yazıyor. Çünkü Kıbrıs’ta araba kullanırken bir şey yemek ve içmek kesinlikle yasaktır. Bu kuralı bilmiyorsunuz ve bundan dolayı ceza yiyorsunuz. Ne hissedeceğinizi bir düşünün. Çocuğunda bilmediği/anlamadığı bir kuraldan cezalandırılması işte aynı hissi yaratacaktır.
Kurallarımız çocuklar tarafından anlaşıldığında uygulaması kalıyor geriye. Sınıftaki her kural sınıftaki her çocuk için her zaman aynı değerde geçerlidir (Eğer çocuğumuzun sağlıksal bir problemi yoksa). Bu anlamda tutarlı ve sınırları belirgin bir tutumla çocuklarımıza yaklaşmamız onlar için davranışlarının sonuçlarını tahmin edilebilir kılar. Bu da özgür hareketin önemli elementlerinden birisi olarak karşımıza çıkar.
4- Ulaşılabilir Ol
Çocuklarınız ile velileriniz ile aranıza iletişimi engelleyen bir duvar örmüyorsanız sorunları daha erken görüp başlangıcında müdehale edebilirsiniz.
Çocuklarınızın size haftasonu olanları pazartesi anlatırken sabırla ve ilgiyle dinleyin. Cümleler arasında aile yapısı ile ilgili birçok sır verecek. Ya da çocukların oyun oynarken onlara katıl. İkili ilişkileri, toplumsal rolleri, ilgileri, sorunları hakkında bir çok sır verecekler size. Ya da bir veliniz sizinle bir sorunu paylaşırken lütfen yargılayıcı olma dinleyici ve işbirliğine açık ol.
İletişimi engelleyen duvarları kaldır, bunu da çevrene hissettir.,
5- Kendine Zaman Ayır, Yaşamın Tadını Çıkar
Bazı sıfatlar doğuştan gelirken bazıları sonradan edindiğimiz sıfatlardır. Kimi zaman bu sıfatlardan uzaklaşmaya ihtiyaç duyarız. Böyle anlarda kendimize sığınaklar yaratmalıyız. Kiminin sığınağı yalnız kalmakken kiminin sığınağı arkadaşları ile dışarı çıkmaktır.
Bunun yanında kendi ilgilerimize, hobilerimize ihtiyaç duyarız. Çünkü bunlar olmadan mutlu olmak çok zordur. Mutsuz bir yaşamda pozitif kalmak ise imkansızdır. Yaşam eğlenceli bir olgudur. Bunu küçük hesaplar küçük mutsuzluklarla harcamak içinde çok kısadır.
Newton’un hareket kanunun 3 maddesinde der ki:
“Etki olmadan tepki durumu ortaya çıkmaz. Ve her tepki yeni bir tepkinin etkisi olmaya adaydır.”
Yani güzel dostlarım her bir olay ve hareket evrenin kendi içindeki etkileşimi ile ortaya çıkıyor diyordu Newton. Bu doğruydu. Peki bunu insan bedenine indirgemek mümkün müydü?
Evrenin kendi içinde bir etkileşimi olduğu gibi “zihin-beden” arasında da sağlam bir etkileşim vardır. Düşünce tarzınız, doğal olarak bu düşünme tarzınızın sizde yarattığı duygu hali, vücudunuzda salgılanan hormonları belirler.
Mutluluk hormonu endorfindir. Bilimsel araştırmalar gösterir ki pozitif düşünen bir insanın negatif düşünen bir insana oranla ortalama %68 daha fazla endorfin salgılar. Bu daha mutlu, daha huzurlu, daha sağlıklı bir yaşantı demektir.
Pozitif Öğretmenin özellikleri nelerdir?
- Demokratiktir,
- İyi bir dinleyici, iyi bir anlatıcıdır,
- Sınırları net olarak çizer,
- Araştırır, öğrenir, öğretir,
- Yenilikçidir,
- Öğrencilerinin keşfetmelerine izin verir,
- İşbirlikçidir,
- Mesleki heyecanı yüksektir,
- Yukarıdaki tüm maddeleri uygularken hepsinden önemli pozitiftir.
İnsan beyni kolay ikna olan bir yapıda değildir. Bu nedenle beynin pozitif düşünebileceği ortamı oluşturmak elzemdir. Bu noktada 5 ana temel üzerine oturttuğum pozitif öğretmenlik kavramına beraber bakalım.
1- Güvenli Ortam Yarat
Bir çocuğun özgürce hareket etmesi çok
önemlidir. Bunun için güvenli bir ortama ihtiyaç vardır. Ortamın güvenli olup
olmadığı konusunda ki kararı çocuğun vermesi her zaman mümkün olmuyor. Bu
noktada iş biz öğretmenlere düşüyor. Güvenli bir ortam çocuğun özgür hareketine, özgür keşfine imkan vermek demektir. Özgürlük olgusu endorfin hormonu ile ilişkili olduğu noktalara sahiptir. Bu nedenle onların özgür keşif sürecini desteklemek bizim için önemlidir. Güvenli öğrenme ortamını oluştururken şunları göz önünde bulundurmalıyız:
- Fiziki riskleri göz önünde bulundur ve bunların önüne geç,
- Çocuklarını görüş açında tut,
- Yardım etmeye hazır ol,
- Gerekli durumlarda sözel ve tensel temasta bulun (GEREKLİ DURUMLARDA)
Her an dünyada yeni şeyler keşfediliyor. Bir “öğretmen” olarak bu keşiflerin, değişimin, gelişimin dışında kalmak mesleki çürümeyle eşdeğerdir.
Örneğin 1900’lü yılların başında ortaya çıkan montessori yaklaşımını hiçbir modern güncelleme yapmadan kullanmak eğitimsel bir intihardır. Çünkü dünya o zamandan bu yana çok gelişti çok değişti. İşte bizimde bu gelişime ayak uydurmamız gerekiyor. Bize verilen bilgileri doğru kabul edip uygulamadan önce düşünmeliyiz, sorgulamalıyız, ben buna ne katarımı düşünmeliyiz.
Ülkemizde iyi öğretmenler var iyi insanlar var. Ancak hepsi kendi kabuğunda yaşıyor. İyi öğretmenlerin kabuğunu kırmaları öğrendikleri, uyguladıkları iyi şeyleri diğer meslektaşları ile paylaşmaları gerekmekte. Aksi halde herkesin kendi deneyimleri kendisi ile ölüp gitmeye mahkumdur.
İnsanların kimisi öğrenmeyi içsel bir güdüyle yaparken bir kısmı ise öğrenmeye karşı tepkisizdir. Bu noktada bir öğretmen olarak bizim kendimize şunu sormalıyız: “Ben öğrenmeye nasıl bakıyorum, araştırıyor muyum, öğreniyor muyum?”
Bu soruyu dürüstçe cevaplamınız gerekir. Çünkü bu sizin nasıl bir öğretmen olduğunuzun da bir ipucudur. Öğrenmeyi sevmeyen bir öğretmenin çocuklarına öğrenmeyi sevdirmesi oldukça zordur. Öğrenmeyi seven bir çocuk öğrenmenin mutluluk veren bir eylem olduğunu kavrar.
3- Tutarlı ve Net Ol
Bildiğiniz üzere birçok anne-baba tutumu vardır. Demokratik, aşırı izin verici, otoriter, aşırıcı koruyucu, tutarsız tepkili… Sizce bunlardan en tehlikelisi hangisi olabilir? Eğitim araştırmacılar der ki en tehlikelisi “Tutarsız Tepkili Aile Tutumu”dur. Çünkü çocuk için davranışın sonucunun devamlılığı çok önemlidir. Bir çocuk düşünün oyuncaklarını toplamadığında kimi zaman tepki gösterilmiyor, kimi zaman fiziki şiddet, kimi zaman sözel olumlu iletişim kuruluyor. Sizce bu çocuğun hareket kontrolü gelişir mi? Peki psikolojisi? Özgüveni? İşte bu noktada bu tutumları öğretmenliğe uygulamak mümkün.
Her öğretmenin öğretmenlik tutumu farklı olabilir. İzin verici, demokratik, aşırı otoriter gibi… Şu an konumuz hangisinin doğru olduğu değil. Bizim için önemli nokta şu anda tutarlı olmamız.
Sınıflarımızın belli kuralları yada sosyal antlaşmaları vardır. Bu kuralların çocuklara çok iyi açıklanması, anladıklarına emin olunması gerekir. Cümleleri kısa ve net şekilde kurmak çok önemlidir. Çocuğa bilmediği(anlamadığı) bir kuraldan dolayı tepki göstermek ummadığınız kadar olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Örneğin: Kıbrıs’a tatile gittiniz araba kiraladınız. Güzel bir müzik eşliğinde sürüyorsunuz ve bir yandan da çubuk kraker yiyorsunuz. Polis sizi görüyor, kenara çekmenizi istiyor. Size ceza yazıyor. Çünkü Kıbrıs’ta araba kullanırken bir şey yemek ve içmek kesinlikle yasaktır. Bu kuralı bilmiyorsunuz ve bundan dolayı ceza yiyorsunuz. Ne hissedeceğinizi bir düşünün. Çocuğunda bilmediği/anlamadığı bir kuraldan cezalandırılması işte aynı hissi yaratacaktır.
Kurallarımız çocuklar tarafından anlaşıldığında uygulaması kalıyor geriye. Sınıftaki her kural sınıftaki her çocuk için her zaman aynı değerde geçerlidir (Eğer çocuğumuzun sağlıksal bir problemi yoksa). Bu anlamda tutarlı ve sınırları belirgin bir tutumla çocuklarımıza yaklaşmamız onlar için davranışlarının sonuçlarını tahmin edilebilir kılar. Bu da özgür hareketin önemli elementlerinden birisi olarak karşımıza çıkar.
4- Ulaşılabilir Ol
Çocuklarınız ile velileriniz ile aranıza iletişimi engelleyen bir duvar örmüyorsanız sorunları daha erken görüp başlangıcında müdehale edebilirsiniz.
Çocuklarınızın size haftasonu olanları pazartesi anlatırken sabırla ve ilgiyle dinleyin. Cümleler arasında aile yapısı ile ilgili birçok sır verecek. Ya da çocukların oyun oynarken onlara katıl. İkili ilişkileri, toplumsal rolleri, ilgileri, sorunları hakkında bir çok sır verecekler size. Ya da bir veliniz sizinle bir sorunu paylaşırken lütfen yargılayıcı olma dinleyici ve işbirliğine açık ol.
İletişimi engelleyen duvarları kaldır, bunu da çevrene hissettir.,
5- Kendine Zaman Ayır, Yaşamın Tadını Çıkar
Bazı sıfatlar doğuştan gelirken bazıları sonradan edindiğimiz sıfatlardır. Kimi zaman bu sıfatlardan uzaklaşmaya ihtiyaç duyarız. Böyle anlarda kendimize sığınaklar yaratmalıyız. Kiminin sığınağı yalnız kalmakken kiminin sığınağı arkadaşları ile dışarı çıkmaktır.
Bunun yanında kendi ilgilerimize, hobilerimize ihtiyaç duyarız. Çünkü bunlar olmadan mutlu olmak çok zordur. Mutsuz bir yaşamda pozitif kalmak ise imkansızdır. Yaşam eğlenceli bir olgudur. Bunu küçük hesaplar küçük mutsuzluklarla harcamak içinde çok kısadır.
Pozitif kalın öğretmenliğinizin
tadını çıkarın. Tabi hayatınızında…